Kunst kijken: het effect van de herhaling

Tegen 15.00 uur hadden zoon en ik het thuis wel gehad. Even de zinnen verzetten, even naar James Ensor*.

Bij de entree gaf de klok 16.00 aan en bij vertrek hoorde we de luiken naar beneden gaan. Dan hebben we het toch mooi een uur vol gehouden. Terwijl we alleen de tentoonstelling van Ensor en de museumwinkel hebben aangedaan.

Museumbezoek en het waarderen van kunst is dus blijkbaar iets wat je kinderen kunt trainen. Die van mij kan steeds langer geconcentreerd kunst kijken. Wat helpt is de vertrouwdheid van bekend terrein en het herhaald zien van kunstwerken. Zo begroette Markus al meteen bij aankomst in de hal - ' Daar heb je de vliegende meneer weer' - het werk Klapperschroef - rugzak - met Vliegenier van de Belgische kunstenaar Panamarenko.

En alsof het om zijn buurman ging wist hij over een van de hoofdwerken van de tentoonstelling, het werk De Intrige zelfverzekerd te vertellen: ' Mooi he, die hoort ook bij Ensor'

Waar ik me over blijf verbazen is de scherpe manier waarop kinderen kijken en analyseren. Nog voordat ik het skelet hoofd van een van de figuren tot me heb laten doordringen zegt mijn zoon al: ' Gek he die heeft geen gezicht' . Kinderen zien tegenstellingen die wij niet zien. Het is toch frappant dat Markus over de Skeleton Painter zegt: ' Hij kijkt griezelig, hij kijkt blij. Gek he'. Al geloof ik toch dat ik me hier moet corrigeren want wie ziet hier nu de tegenstelling; ik als ouder of het kind ...

*Gemeentemuseum, James Ensor t/m 13 juni/afbeelding: Skeleton Painter James Ensor 1896

Kunst kijken: Jezus met bloed

Zoon is op pad geweest met zijn vader. Eerst naar Jan Steen in het Mauritshuis en daarna naar het Omniversum. De film over tornado's aldaar heeft behoorlijk indruk gemaakt want hij heeft het alleen maar over - ' Mamma hoe heet het ook al weer ?' - tornado's.

Omdat ik wel benieuwd ben naar wat hij heeft gezien in het Mauritshuis vraag ik het hem de dag erop. ' Nou Jezus met bloed. Aan zijn handen, aan zijn benen, aan zijn buik. Jezus was dood! ; nog een man, ook een oude man, die was dood ...legde uit hoe dat allemaal in elkaar zit: van de botten. Je zag een beetje kleur zitten hoe dat er allemaal uit zit'

Meer kwam er niet uit. Toch genoeg om de Anatomische les (van Dr. Nicolaes Tulp) van Rembrandt van Rijn te herkennen. En Jezus aan het kruis natuurlijk. Goede timing lijkt me. Na alle verhalen rond Pasen op school en thuis heeft hij er nu in elk geval een beeld bij.

Et Voila glimlach

Kunst kijken: Appel

'een vogel

dan heet ie Karel

en dan vliegt ie altijd'

(6 april, 'Appelbar', Stedelijk)

Kunst kijken: Ensor!?

Met zoon is de afspraak dat we op woensdagmiddag iets leuks doen. Hij kent het ritme inmiddels. Thuis de lunchboterham, hup in de auto/op de fiets, zakje met snoepjes mee en GO. Dat we vaak in een museum belanden is voor hem gesneden koek. Per keer kijken we hoe de vlag erbij hangt. Is meneer in de mood dan blijven we langer hangen. Vaker blijft het bij een korte ontdekkingstocht op doorreis naar 'n latere bestemming: het strand; bezoek aan 'het raceautomuseum' (*) of een specifieke kinderactiviteit.

Vlak voor het Van Gogh Museum werd meneer afgeleid door de ijsjes die her en der werden geconsumeerd. Het was ijsje versus museum. Omdat we niet meteen de ijscoman konden vinden ging hij overstag: 'Oke dan gaan we eerst schilderijen kijken; een paar!'. Het siert hem dat hij oprechte concentratie en belangstelling kan opbrengen al is het maar voor heel eventjes. We liepen door de zalen van de tentoonstelling Picasso in Parijs 1900-1907. Midden in zaal twee hield Markus staande keek indringend naar een afbeelding van Picasso en zei stellig: ' Dat is Ensor!' .

In mijn ooghoeken zag ik een suppoost glimlachen terwijl ik zocht naar de link. Zou hij de tentoonstelling Ensor, Universum van een fantast (Gemeentemuseum Den haag) - die we kort geleden hebben bezocht - op zijn netvlies hebben...

Hoe dan ook, het leek me een goed moment voor ons vervolgtraject. Doet u mij maar een ijskar op het museumplein alstublieft

* We combineren het Gemeentemuseum Den Haag bv vaak met het Museon door Markus ' Het raceautomuseum' genoemd

De 100 talen van kinderen van Loris Malaguzzi

Zeker, de honderd is er wel

Het kind bestaat uit honderd
het kind heeft
honderd talen
honderd handen
honderd gedachten
honderd manieren van denken,
van spelen, van spreken.
Honderd, altijd weer honderd
manieren van luisteren
verwonderen en liefhebben
honderd vreugden
om te zingen en te begrijpen
honderd werelden
om te ontdekken
honderd werelden
om uit te vinden
honderd werelden
om te dromen
Het kind heeft
honderd talen
(en honderd honderd honderd meer)
Maar ze pakken er negenennegentig af.
De school en de samenleving
scheiden het hoofd van het lichaam.
Zij zeggen teggen het kind:
dat hij zonder handen moet denken
zonder hoofd moet handelen
moet luisteren en niet praten
moet begrijpen zonder vreugde
alleen met Pasen en Kerstmis
mag liefhebben en verwonderen
Ze zeggen tegen het kind:
ontdek de wereld die er is
en van de honderd
pakken ze er negenennegentig af
Ze zeggen tegen het kind
dat werk en spel
realiteit en fantasie
wetenschap en verbeelding
hemel en aarde
verstand en droom
dingen zijn
die niet bij elkaar horen
En dus vertellen ze het kind
dat de honderd er niet is
Het kind zegt:
Zeker: de honderd is er wel.

Loris Malaguzzi (pedagoog van Reggio Emilia)

Kunst kijken: streepjesmuseum

Onze serre, het speelterrein van de kindjes, heeft twee wanden met een gestreept patroon. Geinspireerd door de strepen boven de bogen in de hal van Het Stedelijk.

De Franse kunstenaar Daniel Buren (www.danielburen.com) bracht deze strepen aan voor de tentoonstelling 'Taking Place' vorig najaar.

Niet wetende dat de strepen zo tijdelijk zouden zijn, beloofde ik Markus een bezoek aan 'Het Streepjesmuseum'. Dat had ik beter niet kunnen doen, want toen we eenmaal Het Stedelijk bezochten was de tentoonstelling al lang achter de rug. Zoon wordt gelukkig al enthousiast van niets en ging vol voor 'Temporary Stedelijk 2' .

We stonden stil bij de ' Appelbar' en de 'Appelwand' en kregen daarna een Mondriaan in het vizier. ' Dat is een manschilder en geen vogelschilder' zei zoon. Interessante opmerking als je bedenkt dat kunsthistorica Willemijn Stokvis de benadering van Appel volkomen tegengesteld noemt aan zijn tijdgenoot Mondriaan: 'Beide vertegenwoordigen twee polen in de geschiedenis van de moderne kunst waarbij zij zich verhouden als de uiterste beheersing tot de uitbarstende spontaniteit'.

'k zou nu wel eens willen uitvogelen welke van de polen mijn zoon het meest weet te waarderen. Want een oordeel over beide werken heeft meneertje K. wijselijk niet gegeven ...

My poetry is the world

I write it every day

I rewrite it every day

I see it every day

I reed it every day

I eat it every day

I sleep it every day

The world is my chance

It changes me every day

My chance is my poetry

herman de vries (1931)

Spraakmakende kunst op straat: Uitkijkkonijn

Kunstwerk : Uitkijkkonijn, een 11 meter hoog kunstwerk van staal en hout in de vorm van een konijn. Bezoekers kunnen via een trap in het kunstwerk omhoog klimmen en uitkijken over de Waal




Plaatsingsdatum: 10 april 2010





Waar: In het Valkhofpark in Nijmegen





Van wie: Florentijn Hofman



Opdrachtgever: gemeente Nijmegen



Ander werk van deze kunstenaar:

Signpost 5 (Schiermonnikoog) http://bit.lynz4hf/

Beukelsblauw (Rotterdam) http://bit.ly7ygsei/

Rubber Duck (Osaka) http://bit.ly18wvno/

Waarom spraakmakend: Het gaat hier om een tijdelijk kunstwerk waar de gemeente 90.00o euro voor heeft moeten neerleggen. Gemeente wil met tijdelijke werken die gewaagd zijn en extreme vormen aannemen bewust de discussie over kunst in de openbare ruimte aanwakkeren. Daarin lijkt de gemeente geslaagd want het uitkijkkonijn roept uiteenlopende reacties op. Van 'mooi', ' 'geinig'en 'bijzonder op deze plek' tot 'voor die prijs vind ik het niets'. Het kunstwerk roept veelal verbazing op: '90.000 euro voor een kunstwerk van maximaal een jaar?'

Bron: afd. communicatie gemeente Nijmegen/ http://www.omroepgelderland.nl/

Kunst kijken: Markus Lupertz

Zoon Markus is vernoemd. Een beetje naar de evangelist. En 'n beetje naar de kunstenaar waar ik - hoog zwanger van de kleine man - geboeid door raakte. We hebben het over Markus Lupertz. In het Gemeentemuseum Den Haag hangt een groot kunstwerk van deze beroemde Duitse kunstenaar (Staudamm- dithyrambisch, 1966).

We komen vaak en graag in het Gemeentemuseum en wippen altijd even bij Markus Lupertz langs. Dezelfde naam, dat schept een band. En door de regelmatige bezoekjes heeft die van mij iets met die andere Markus opgebouwd. Zo lijkt zoon de kunstenaar als een soort van maatje te beschouwen. Ik vang de naam Markus Lupertz tenminste regelmatig op in zijn spel.

De naam van de kunstenaar dook onlangs op in een wel heel andere setting. Mijn Markus had het laatste saucijsje gepikt uit de keuken. Zoon bleek een wel heel creatieve jokkebrok. Toen we bij het slapen nog even terug kwamen op het worst incident, zei het diefje: ' Dat heeft Markus Lupertz gegaan!'

O0...?

Staudamm- dithytrambisch

195 - 243 cm, 1966

Rechten van het kind op kunst en cultuur

Kinderen hebben rechten, zoals bepaald in het internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (VN). In aanvulling hierop heeft de Italiaanse jeugdtheatergroep La Baracca de internationale rechten van het kind op kunst en cultuur geformuleerd. De 18 statements van deze rechten zijn opgenomen in een boek in 26 talen dat afgelopen zaterdag is gepresenteerd tijdens het 2 turven hoog festival. http://www.2turvenhoog.nl/

Kinderen hebben recht op:

1. toegang tot alle kunstvormen, theater, muziek, dans, literatuur, poezie, film, audiovisuele kunst, mutimedia

2. kunst als onderdeel van hun basiskennis

3. deelnemen aan artistieke processen die hun emotionele intelligentie voeden en die hen tegelijkertijd helpen bij de harmonieuze ontwikkeling van hun inlevingsvermogen en talenten

4. een relatie met de kunsten om de ontwikkeling van hun fysieke en cognitieve intelligentie en voorstellingsvermogen te stimuleren

5. genieten van kwalitatief hoogwaardige kunst, gemaakt door professionals voor iedere specifieke leeftijdsgroep

6. een relatie met kunst en cultuur, niet alleen als consumenten maar als competente en gevoelige deelnemers

7. het bezoeken van de kunst-en cultuurinstituten van hun stad/dorp zowel met hun familie als met school, om zo te ontdekken en te ervaren wat het hen biedt

8. het regelmatig deelnemen, aan kunst- en cultuurevenementen tijdens hun school - en voorschoolse periode in plaats van af en toe

9. het plezier van het delen van een artistieke ervaring met hun familie

10. een geintegreerd systeem tussen school en kunst- en cultuurorganisaties. Alleen een constante reactie tussen beide zorgt voor een levendige cultuur

11. om regelmatig musea, theaters, bibliotheken en andere culturele pleken te bezoeken, samen met hun klasgenoten

12. het beleven van kunst en cultuur onder begeleiding van hun leraren. De leraren kunnen hen leren om hun waarnemingen op waarde te schatten 13. een seculiere cultuur die respect heeft voor diversiteit

14. op goede integratie in het geval zij immigranten zijn. Dit wordt bereikt door hen toegang te verlenen tot en het delen met hen van de kunst- en cultuurgeschiedenis van de samenleving waarin zij leven

15. kunst- en cultuurprojecten die toegespitst zijn op de capaciteiten van verschillende doelgroepen

16. toegespitste organisaties voor iedere verschillende leeftijdsgroep

17. een schoolsysteem dat hen in staat stelt om deel te nemen aan een veelzijdige, brede en publieke cultuur

18. de kans om deel te nemen aan kunst- en cultuurinitiaven in hun stad of dorp, ongeacht hun sociale of economische achtergrond, want alle kinderen van 0 tot 18 jaar hebben recht op kunst en cultuur

Kunst kijken: de vuurvogel

Zou ik die vuurvogel nu werkelijk zo interessant hebben gevonden als mijn zoon niet zo laaiend was ... Van enthousiasme dan.

Na anderhalf uur dolen door het Groninger museum reste ons nog het bovenste paviljoen. We troffen de tentoonstelling 'De Vuurvogel' aan van beeldend kunstenaar Othilia Verdurmen. De kunstenaar heeft een installatie gemaakt van stof en staal waarin met licht geur en geluid de transformatie van de vogel vorm krijgt.

Ik hoor hem er nog over: 'de vuurvogel maakte vleugels en vuurde zijn bek '. Dat zoon aan de legendarische vogel - die eindeloos zichzelf in het vuur vernieuwt - ook drakeneigenschapen verbindt, doet niet af aan zijn pure fascinatie. En deze bezieling , geef ik ruiterlijk toe werkt behoorlijk aanstekelijk. Met een grote glimlach verlieten we het museumgebouw en de interesse was gewekt.

Want: hoe zit dat precies met de mythe van de vuurvogel waardoor Verdurmen zich liet inspireren? De vuurvogel is een fabeldier (Russisch: schar-ptitsa) uit Russische sprookjes weet ik inmiddels. En deze Phoenix is het symbool van wedergeboorte en herijzenis. Met deze kennis wil ik graag een keertje terug naar die opvallende, kleurrijke en vooral spannende vuurvogel

Kunst kijken: Picasso

Pas vandaag drong het tot me door. Mijn zoon kan beter kunst kijken dan ik. De 4 jarige maakt na 1 blik een haarscherpe analyse.

En ik? Ik moet eerst een kleine voorstudie doen voordat ik een schilderij werkelijk zie. Ik kijk en zie maar ik zie niet wat mijn zoon ziet.

Vorige week bezochten wij samen op woensdagmiddag het Gemeentemuseum Den Haag. Ik wees hem op de nieuwe aanwinst van het museum: Lezende vrouw in korset van Picasso. Ik keek en zag een vrouw en een boek en ik zag ook wel een liefdevol portet. Markus keek en zag: 'Dat is een hoekjesmevrouw!'

Vandaag was ik een tekstje aan het schrijven naar aanleiding van het citaat van Picasso: 'Ik zoek niet, ik vind'. Ik tikte over de "Kubistische periode' van Picasso: 'Picasso verdeelde wat hij schilderde in stukken en liet de afbeelding als 'scherven ' uiteen vallen '. Krijg nou wat. Heeft dat joch die gefragmenteerde vormen toch in een oogopslag gezien... Wij gaan nog veel kunst kijken jonge man

Ik zoek niet, ik vind

'Zoeken, dat is het uitgaan van het oude in een willen vinden van het al bekende in het nieuwe.

'Vinden', dat is het volledig nieuwe, ook in de beweging.

Alle wegen zijn open, en wat gevonden wordt is onbekend. Het is een waagstuk, een heilig avontuur. Het ongewisse van zulke waagstukken kunnen eigenlijk alleen diegenen op zich nemen die zich geborgen weten in ongeborgenheid, die in het ongewisse raken en geen leiding ervaren, die zich in het donker overgeven aan een onzichtbare ster en zich door hogere doelen laten leiden, im plaats van in de beperking en de begrenzing van het mens-zijn het doel te bepalen.

Dit openstaan voor ieder nieuw inzicht, voor iedere nieuwe beleving, zowel uiterlijk ls innerlijk, dat is het wezenlijke van de moderne mens, die in alle angst voor het loslaten, toch de genade ervaart van het gehouden zijn aan de openbaring van nieuwe mogelijkheden'.

Pablo Picasso

Lezende vrouw in korset (1914- 1917)

Vondst van de dag

Markus: 'Als je een rode en een blauwe sok aandoet heb je feest-sokken'